Ulica Sienkiewicza – wędrówka przez historię

Zapraszamy na historyczny spacer po głównym deptaku miasta.Miejsce wystawy: Biblioteka Uniwersytecka, hol na I piętrze, ul. Leśna 16.

W 1821 roku Marian Potocki, geometra przysięgły Królestwa Polskiego, wykonał plan przestrzenny zagospodarowania Kielc. Plan ten uwzględniał w swoich założeniach koncepcyjnych przewodnią rolę Kielc jako ośrodka administracyjno-usługowego i oświatowego.

Z inicjatywy Potockiego obecna ulica Sienkiewicza została nazwana w 1823 roku imieniem Wielkiego Księcia Konstantego Pawłowicza, dowódcy armii Królestwa Polskiego. Był on najważniejszą osobą w Królestwie Polskim.

Pierwsze dwudziestolecie nowo powstałej ulicy Konstantego w latach 1825-1844 nie było łatwe. Musiano uregulować i poszerzyć ulice, zaczęto kłaść bruk, zaistniała też konieczność zburzenia paru domów, które stały w środku jezdni. Ulica Konstantego została wybrukowana, bo prowadziła do państwowych urzędów (hipoteki, poczty, później szkoły), jak też dlatego, aby szybciej i łatwiej można było przewozić wodę potrzebną w razie pożarów. Ulica służyła nie tylko spacerom. Jeździły po niej powozy okolicznej szlachty i bogatych pań oraz pojazdy wyższych oficerów rosyjskich. Dzisiejszy deptak był pryncypalną ulicą miasta, po której kursowały autobusy, dorożki i samochody.

W planie Potockiego ulica Sienkiewicza (wówczas Konstantego) miała początek przy placu Leonarda, drugi zaś koniec prowadził donikąd. Nie kończył się na projektowanym placu przy zbiegu ulic Leśnej i Kapitulnej, lecz przechodził do Silnicy i dalej na zachód. Prawdopodobnie w przyszłości ulica miała połączyć miasto z ewentualnym ośrodkiem górnictwa i hutnictwa kruszcowego (Czarnów, Szczukowskie Górki, Karczówka).

Po wybuchu powstania listopadowego ulicę Księcia Konstantego zaczęto umownie nazywać od znajdującego się przy niej budynku poczty – Pocztową. Szybko stała się ona reprezentacyjną ulica miasta. W 1840 roku powstał tu okazały dom ze stajniami, zajazdem i salą teatralną. Znajdowała się przy niej hipoteka, poczta, a potem także szkoła. W 1877 roku przemysłowiec Ludwik Stumpf rozpoczął budowę teatru zwanego potem teatrem Ludwika (dziś Teatr im. Stefana Żeromskiego). Dzięki usytuowaniu miasta na utartym szlaku z Krakowa do Warszawy, przybywały do Kielc niemal każdego roku wędrowne zespoły teatralne zwane towarzystwami dramatycznymi. Na przedstawienia teatralne zjeżdżała się okoliczna szlachta, przychodzili mieszczanie, młodzież i oficerowie rosyjskich pułków stacjonujących w mieście.

Momentem przełomowym dla dalszych losów ulicy Sienkiewicza było uruchomienie linii kolejowej Iwanogrodzko-Dąbrowskiej, w związku z tym przedłużenie ulicy zaprojektowano jeszcze przed rokiem 1883. Nowo wytyczona ulica pełniła funkcję pomostu łączącego Kielce z dworcem kolejowym, umożliwiała łatwy i szybki transport towarów przywiezionych koleją na plac bazarowy.
25 stycznia 1885 roku uroczyście otwarto w Kielcach dworzec kolejowy. Nowy dworzec stanął w szczerym polu, na linii ulicy Sienkiewicza. Budowla ta przetrwała aż do lat sześćdziesiątych XX wieku. W 1971 roku wybudowano na miejscu dotychczasowego dworca zupełnie nowy, nie mający nic wspólnego z dawnym dworcem.

Nazwa ulicy Sienkiewicza pojawiła się w roku 1919. Podczas II wojny światowej niemiecki okupant przemianował ją na ulicę Kolejową (Bahnhofstrasse). II wojna światowa gwałtownie przerwała rozwój regionu, zrujnowana gospodarka zaczęła odradzać się dopiero pod koniec lat 60. XX wieku. Po 1945 roku wrócono do obecnej nazwy.

Z wytyczeniem dalszej części dzisiejszej ulicy Sienkiewicza wiązał się duży napływ Żydów do Kielc. Zaczęli oni inwestować w działki budowlane. Między ulicą Czystą (Paderewskiego) a Żelazną, po stronie południowej znajdował się obszar ziemi niezabudowanej. Były tam pola uprawne, na których sadzono ziemniaki i siano zboże. Od ulicy Sienkiewicza teren odgrodzony był parkanem.

Zapraszamy na historyczny spacer po głównym deptaku miasta.

Biblioteka Uniwersytecka, hol na I piętrze, ul. Leśna 16.

Organizator wystawy: Oddział Zbiorów Specjalnych.

Materiały źródłowe:

Regina Wrońska – Gorzkowska, Edmund Gorzkowski – „Album Kielecki – Starówka cz.2, Ulica Henryka Sienkiewicza”, przewodnik (Kielce 1996).
Ulica Sienkiewicza. Wędrówka przez historię, publikacja wydana przez Urząd Miasta Kielce i Echo dnia.
http://www.sienkiewicza.pl/